Jednak jeżeli chcesz zapewnić dziecku dobrą edukację, bezwzględnie musisz je wysłać do dobrej szkoły średniej, choćby miało to oznaczać przeprowadzkę czy zmianę pracy.
Masz prawo do decyzji, do której szkoły chcesz wysłać dziecko, nie musi być ona wcale w ramach twojego LEA. Pamiętaj jednak, że pierwszeństwo w przyjęciu do szkoły mają dzieci, których członkowie rodziny już uczęszczają do danej szkoły, pochodzące z rodzin specjalnych, mające problemy zdrowotne lub dzieci, mieszkające w pobliżu danej szkoły.
Jak znaleźć najlepszą szkołę dla dziecka?
Ważnym jest aby znaleźć jak najlepsze szkoły w obrębie miejsca zamieszkania ze względu na fakt, że jeżeli dziecko jest spoza okręgu danej placówki, może po prostu nie zostać do niej przyjęte. Warto wszystko sprawdzić jeszcze przed kupnem lub wynajęciem domu.
Nieruchomości w pobliżu dobrych szkół cieszą się dużym, zainteresowaniem, dlatego z powodu dużego popytu ich ceny stale rosną. W 2002 roku przeprowadzono badanie rządowe, które wykazało ,że ceny w dzielnicach, gdzie znajdują się dobre szkoły są wyższe o średnio 10% niż w pozostałych. W Londynie, w Południowo-wschodniej czy Północnej Anglii, różnice te sięgają nawet 21%.
Niektórzy rodzice są gotowi zapłacić nawet 50 tys. funtów więcej za nieruchomość, aby zagwarantować swoim dzieciom nauczanie w najlepszych szkołach podstawowych. Przez to muszą one zmniejszać swoje okręgi, gdyż przybywa do nich coraz więcej i więcej rodzin. Dochodzi do absurdów, jak na przykład nieprzyjęcie dziecka do danej szkoły ze względu na to, że mieszka po niewłaściwej stronie ulicy.
Oddanie rodzicom wolnej reki w wyborze szkoły dla dziecka było podstawą reform w edukacji, dokonanych w latach osiemdziesiątych. To jednak nie prowadzi do niczego, gdyż nawet dobre szkoły po prostu nie mogą sobie pozwolić na przyjmowanie nieskończonej ilości uczniów. Przez to, są szkoły, gdzie jest w sumie ponad milion wolnych miejsc nadwyżki, kosztującej państwo miliony funtów rocznie. W tym samym czasie rodzice walczą o miejsca dla ich dzieci w innych placówkach. Można pisać odwołania od decyzji władz szkoły, tak jak robią to tysiące rodziców każdego roku, ale prawie zawsze jest to bezowocne. Ostatecznie większość rodziców pozostaje niezadowolona z miejsca przyznanego ich dzieciom w szkole.
Pamiętajmy, że jeżeli uczeń mieszka powyżej 3 kilometrów (2 mil) od placówki i ma poniżej 8 lat lub powyżej 8 lat, ale mieszka w odległości 5 kilometrów (3 mil) od szkoły LEA ma obowiązek zapewnić mu bezpłatny transport lub zwrot kosztów dojazdu. Jeżeli dziecku nie odpowiada dana szkoła, można się ubiegać o jej zmianę, jednak nie podejmujmy tej decyzji pochopnie, gdyż może ona oznaczać poważne zakłócenie procesu edukacji dziecka.
Obecnie informacje na temat oferty szkół są powszechnie dostępne i wszystkie szkoły podstawowe i średnie mają obowiązek wydawać informatory, podające szczegóły na temat dydaktycznego, religijnego i społecznego nastawienia szkoły. Lista szkół w określonym okręgu, może zostać otrzymana od władz hrabstwa lub miejskich education offices (biur edukacyjnych) w Anglii i Walii. Szkoły średnie mają także obowiązek publikować dokładne wyniki swoich uczniów w egzaminach GCSE czy GCE A-levels.
Rząd publikuje dane dotyczące wyników nauczania poszczególnych szkół. Dostępnych jest także wiele książek, porównujących różne szkoły, np. The Sunday Times State Schools Book (wyd. Bloomsbury), gdzie można znaleźć wiele szczegółów dotyczących najlepszych szkół publicznych, co pomaga rodzicom wybrać odpowiednią.
Rekrutacja do szkoły w Wielkiej Brytanii
O przyjecie do szkoły należy się ubiegać do Chief Education Officer (dyrektor ds. edukacji) w Local Education Authorities, w sekretariatach szkół albo bezpośrednio do dyrekcji szkoły. W miarę możliwości należy rozpocząć aplikację odpowiednio wcześniej przed decyzją o przeprowadzce do nowego miejsca.
Większość szkół woli, aby uczniowie zaczynali szkołę od początku nowego semestru. Rok szkolny w Anglii i Walii zaczyna się we wrześniu i kończy przed lipcem. W Północnej Irlandii trwa od września do czerwca, natomiast w Szkocji od połowy sierpnia do końca czerwca. regionalne władze zazwyczaj publikują informacje dotyczące zasad przyjmowania do szkół, można także pytać bezpośrednio w wydziałach edukacji (Education Department).
Semestry i godziny pracy szkół w Wielkiej Brytanii
Rok szkolny dzieli się na trzy semestry – jesienny, wiosenny, letni (podział pochodzi jeszcze z czasów, gdy dzieci pomagały przy żniwach). Pomiędzy jednym rokiem szkolnym a drugim jest 14 tygodni wakacji.z kolei mid-term jest oddzielony od pozostałych tygodniową przerwą. Poniżej podane są ogólne informacje, mogą one się jednak różnić w rzeczywistości, zależnie od regionu i szkoły:
Długość semestrów jest zmienna i dostosowuje się do większość oficjalnych świąt państwowych. Duża część szkół nie pracuje także w czasie szkoleń nauczycieli lub w wybrane dni, które są z góry określone w kalendarzu szkoły. Pozwala to na zaplanowanie rodzinnych wakacji z wyprzedzeniem. W ciągu semestru nie powinno się robić dni wolnych, jednak prawo pozwala rodzicom zabrać dziecko ze szkoły na dwa tygodnie bez potrzeby podawania przyczyny.
Zdecydowanie odradza się zabieranie ucznia ze szkoły, szczególnie w trakcie okresu egzaminacyjnego lub podczas ważnych zaliczeń kursów. Normalnie egzaminy GSCE odbywają się na przełomie maja i czerwca. Pamiętaj, że za przystąpienie dziecka do nich w innym terminie będziesz musiał zapłacić.
Dzień w szkole rozpoczyna się zazwyczaj o 9 rano, w południe jest przerwa i lekcje trwają od 13 do 15.30 lub 16. Niektóre szkoły (zazwyczaj średnie) stosują godziny „kontynentalne”, czyli rozpoczynają zajęcia o 8.30 a kończą o 14.30 (włączając krótką przerwę na lunch). Zajęcia odbywają się od poniedziałku do piątku, a w soboty państwowe szkoły są zamknięte.
Żywienie i mundurki w szkołach
W większości podstawowych i średnich szkół można zjeść lunch za ok. 2,5 funta (stołówka działająca na zasadzie samoobsługi lub stołu szwedzkiego). Istnieje możliwość wykupienia posiłków z góry na cały tydzień lub tylko w określone dni.
Dziecko, którego matka nie pracuje poza domem i mieszka w zasięgu spaceru lub krótkiej jazdy rowerem może udawać się na lunch do domu. W Irlandii Północnej w ciągu dnia posiłek jest zapewniony wszystkim uczniom szkoły podstawowej, którzy chcą z niego skorzystać.
W większości szkół można zjeść przekąskę w czasie porannej przerwy (ciasteczka, jabłka, chipsy czy mleko są sprzedawane w niektórych szkołach). Darmowe mleko i lunche są przeznaczone dla dzieci , których rodzice dostają zapomogę od pomocy społecznej (Income Support). Uczniowie powinni zabierać ze sobą do szkoły:
- Torbę szkolną, tornister, lub pudełko na lunch;
- Piórnik;
- obuwie (trampki), oraz strój sportowy w dni zajęć z wychowania fizycznego (szorty, koszulka, ręcznik);
- ewentualnie torba sportowa .
Mimo że większość państwowych szkół w Wielkiej Brytanii wprowadziła mundurki, nie zawsze noszenie ich jest obowiązkowe. Zazwyczaj zasady dotyczące stroju są mniej surowe wobec młodszych uczniów.
W lata sześćdziesiątych uznano mundurki za niemodne, zabijające indywidualizm i symbol zamożności (co nadal w pewien sposób oddziałuje).
W ostatnich latach wiele szkół publicznych (głównie ogólnokształcących) zaczęło wprowadzać mundurki, jako formę podniesienia swojego prestiżu , nadania poczucia jedności, dyscypliny i dumy z własnej szkoły. Jednym z argumentów przemawiających za wprowadzeniem mundurków było także ujednolicenie wyglądu dzieci z bogatych rodzin i biedniejszych, aby te drugie nie czuły się wykluczone.
Żłobki i przedszkola
Dzieci poniżej 5. roku życia nie muszą chodzić do żłobka ani do przedszkola. Natomiast wszystkie rozpoczynają edukację podczas najbliższego semestru po ich piątych urodzinach. W 1998 wprowadzono także pozwolenie na uczestnictwo dzieci we wczesnoszkolnej edukacji, rozpoczynane od semestru, następującego po ich czwartych urodzinach.
Dzieci mają zagwarantowane dwuipółgodzinne zajęcia trzy razy w tygodniu w zatwierdzonym programie zabaw lub w szkole wybranej przez rodziców. Jest to najniższy współczynnik edukacji wczesnoszkolnej w Europie. Na przykład w Belgii i Francji 95% dzieci uczęszcza do żłobka. Dzieci w wieku od 3 do 5 lat mogą dostać miejsce w państwowym żłobku, w placówkach przyszkolnych lub w ramach zatwierdzonego programu zabaw.
Należy pamiętać, że LEA nie ma obowiązku zapewniać żłobków, jednakże musi kontrolować, czy miejsca w żłobkach odpowiadają zapotrzebowaniu. Przyjęcie do placówek odbywa się na zasadzie „kto pierwszy, ten lepszy”. Żłobki nie mają żadnych okręgów, określających lokalizację, z której przyjmowane są dzieci. Można aplikować do wielu różnych placówek, pamiętajmy jednak, że musi to nastąpić jak najszybciej to możliwe. Zaletą umieszczenia dziecka w żłobku prowadzonym przy państwowej szkole jest fakt, że później ma ono w niej zapewnione miejsce.
Koszt prywatnego żłobka może wahać się od 50 funtów za tydzień/400 funtów za semestr do nawet 5.000 funtów rocznie (np. od 150 funtów za semestr przy zajęciach po dwa razy w tygodniu, do nawet 400 funtów za semestr – za pięć pełnych dni szkolnych). Zazwyczaj można wybierać godziny poranne lub popołudniowe – od godziny 9 rano do 12 lub od 12.15 do 15.15. Ponad 800 żłobków w całej Wielkiej Brytanii korzysta ze znanej na całym świecie metody nauczania Montessori.
Dzieci, uczęszczające do żłobka w trybie całodziennym, na ogół muszą ze sobą zabierać lunch (chociaż niektóre placówki zapewniają poranną przekąskę).
Jeżeli twoje dziecko nie może dostać się do państwowego żłobka, możesz opłacić prywatne przedszkole. Zazwyczaj koszt takiej placówki waha się od 2,5 do 4 funtów za dzień lekcyjny. Wiele przedszkoli przyjmuje podopiecznych mających zaledwie dwa lata z zastrzeżeniem, że potrafią się same załatwiać. Formy zabaw mogą być udostępniane przez prywatne żłobki, organizowane przez rodziców lub organizacje wolontaryjne takie jak Pre-School Learning Alliance (The Fitzpatrick Building, 188 York Way, London N7 9AD 020-7697 2500, www.pre-school.org.uk ), które zapewnia miejsca dla niektórych dzieci poniżej piątego roku życia. Aby dowiedzieć się, gdzie jest twoje najbliższe przedszkole lub żłobek, zadzwoń pod Childcare infolnię 0800–096 0296.
Dzieci uczestniczą w zajęciach od dwóch do pięciu razy w ciągu tygodnia. Rodzice płacą czesne ale są także zachęcani do wspópracy. Właściwie w przedszkolu nie odbywa się edukacja jako taka – prowadzone są przede wszystkim gry edukacyjne dla dzieci poniżej pięciu lat, jednak badania wykazały, że te dzieci, które uczęszczają do żłobków i przedszkoli szybciej i łatwiej przyswajają wiedzę w wieku późniejszym.
Żłobki są bardzo wskazane dla maluchów, których rodziców ojczystym językiem nie jest angielski. Po dwóch latach żłobka dziecko jest bardzo dobrze przygotowane językowo do edukacji w szkole podstawowej i jednocześnie zintegrowane z lokalna społecznością. To jest szczególnie ważne, gdy w domu dzieci słyszą tylko ojczysty język rodziców. Wielu specjalistów poleca książki edukacyjne, które pomogą w edukacji dzieci i spokojnie mogą być pomocą naukową w domu.
Szkoły podstawowe w Wielkiej Brytanii
Szkoła podstawowa (ang. primary school) zaczyna się w wieku pięciu lat i państwowe placówki są prawie zawsze koedukacyjne. Zazwyczaj składają się one z części przedszkolnej lub tzw. „pierwszej” (ang. infant school, first school) dla dzieci od lat pięciu do siedmiu (lub ośmiu). Następnie przechodzi się do middle lub junior school, która trwa od wieku lat 7-11 (lub 8-12).
W niektórych rejonach Anglii first schools zajmują się dziećmi w wieku od 5 do 8, 9 lub 10 lat i stanowią pierwszy z trzech stopni. Zdarzają się także szkoły podstawowe zapewniające żłobki dla dzieci poniżej pięciu lat.
LEAs mają obowiązek zapewnić miejsce w szkole podstawowej w semestrze poprzedzonym piątymi urodzinami dziecka. Jeżeli dziecko uczęszcza do przedszkola działającego przy szkole podstawowej, zostaje przeniesione do infant school, prowadzonej przy tej samej placówce.
W Anglii i Walii przejście do secondary school (szkoły średniej) zazwyczaj odbywa się, gdy dziecko ma 11 lat, podczas gdy w Irlandii Północnej w wieku 11 lub 12 lat. Szkoła podstawowa w Szkocji trwa 7 lat i kończy się, gdy dzieci mają 12. W niektórych rejonach może się okazać, że dzieci będą musiały przystąpić do egzaminów 11-plus, które zadecydują, czy dziecko pójdzie do grammar school lub high school (odpowiednik liceum ogólnokształcącego), czy do secondary modern school (odpowiednik szkoły zawodowej).
Szkoły średnie w Wielkiej Brytanii
Szkoły średnie są dla dzieci od 11 lub 12 do 16 lat i dla tych, którzy chcą pozostać w szkole do 18 roku życia w ramach tzw. sixth form (dwuletniego przygotowania do egzaminów A-level) Większość szkół średnich w Wielkiej Brytanii jest koedukacyjnych, jednak w Irlandii Północnej zdarza się wiele szkół, gdzie chłopcy uczą się osobno od dziewcząt. Główne rodzaje szkół średnich to:
- Middle Schools – Mimo, że są kwalifikowane jako szkoły średnie, uczęszczają do nich uczniowie w wieku od 8 lub 9 lat i przechodzą do comprehensive school mając 12/14 lat.
- Comprehensive Schools – Przyjęcie odbywa się bez sprawdzania umiejętności czy zdolności ucznia. Comprehensive Schools zapewniają pełen zakres przedmiotów ze wszystkich dziedzin od pierwszej klasy do ostatniej (od 11 do 18 roku życia, niektóre przedmioty trwają do 16 roku życia). Zazwyczaj przyjecie odbywa się na podstawie okręgów, jakie dana szkoła tworzy. W niektórych hrabstwach Comprehensive Schools są jedynymi szkołami średnimi, jakie są dostępne.
- Secondary Modern Schools – Ogólna edukacja z ukierunkowaniem praktycznym. Uczniowie, którzy nie dostali się do grammar school lub high school chodzą od 11 do 16 roku życia do Secondary Modern School. Szkoły te również przyjmują osoby na podstawie lokalizacji ich zamieszkania.
- Secondary Intermediate – odpowiednik Secondary Modern School w Irlandii Północnej.
- Secondary Grammar Schools – Przyjęcie do nich odbywa się na zasadzie selekcji i uczy dzieci w wieku od 11 do 16 lub 18 lat. Tam, gdzie stosuje się egzaminy 11-plus, dostać się do Secondary Grammar School można uzyskując wynik minimum około 25 procent lub po prostu zdając egzamin.
- High Schools – Są do nich przyjmowani ci, którzy zdadzą egzaminy 11-plus, ale nie zostali przyjęci do Secondary Grammar School.
- Sixth Form Colleges – Szkoły, gdzie szesnastolatkowie (np. ci którzy ukończyli secondary modern schools) studiują przez dwa lata do egzaminów GCE A-levels. Obejmują one także uczniów po comprehensive schools,które kończą się w wieku 16 lat.
- Technical Schools – Oferują zintegrowaną edukacje techniczną (teoretyczną i zawodową). Chodzi się do nich w wieku od 14 do 18 lat. Szkoły biorą udział w programie Technical and Vocational Education Institute (TVEI – instytut edukacji technicznej i zawodowej), finansowanym przez rządową Skills Funding Agency.
- City Technology Colleges – Specjalizują się w nauczaniu technicznym i naukowym dzieci w wieku od 11 do 18 lat. Są one zazwyczaj umieszczone w mniej rozwiniętych częściach Zjednoczonego Królestwa.
Comprehensive Schools dzielą się na pięć lub siedem grup w zależności od roku nauki. W wieku lat 16 uczniowie mogą zdawać egzamin GCSE lub skończyć szkołę, nie zdając żadnego egzaminu.
Po egzaminach GCSEs, uczniowie mogą zazwyczaj pozostać w szkole w ramach sixth form lub przenieść się do Sixth Form College. W ten sposób spędzą kolejne dwa lata, aby przygotować się do swoich egzaminów A-Levels, które umożliwią im dostanie się na uniwersytet. Mogą także wziąć ponownie lub dodatkowo egzaminy GCSEs lub uczyć się do egzaminów B.Tech lub GNVQ (General National Vocational Qualification) w Sixth Form College. Około czterdziestu na stu studentów zostaje w secondary school by zdawać A-levels.
Średnio na jednego nauczyciela przypada 22 uczniów, jednak zdarzają się klasy, w których klasy są większe i sięgają nawet 30 osób. Czas pracy pedagogów w szkołach średnich waha się od 22 do 26 godzin tygodniowo, może być jednak zwiększony w okresie przygotowań do egzaminów.
City technology colleges są utrzymywane przez państwo i są niezależne od LEAs. Stanowią one innowację w publicznej edukacji i są przeznaczone dla młodzieży w wieku od 11 do 18 lat, pochodzącej z terenów miejskich, na których występują problemy społeczne. Mają na celu poszerzać wiedzę w dziedzinie nauk ścisłych, techniki, rozumienia biznesu czy technik artystycznych. Mimo złego odbioru tej nowości przez środowiska związane z edukacją, odnosi ona duży sukces dydaktyczny.
Program nauczania
The Education Reform Act, wprowadzony w 1988 roku, ustanowił rozwojowy program edukacji podstawowej i średniej. Mówi on, że obowiązkowe nauczanie trwa od wieku lat 5 do 16.
Do tej pory to dyrektorzy szkół (ang. headteacher lub headmaster/headmistress) byli odpowiedzialni za tworzenie programu nauczania w porozumieniu LEAs i władzami. Dziś wszystkie dzieci z Anglii i Walii mają taką samą edukację podstawową, dzięki czemu, można porównywać wyniki w nauce uczniów w różnych szkoła i ułatwia to także przeniesienie z jednej placówki do drugiej.
National Curriculum (narodowy program edukacji) wprowadzany był ponad sześć lat - od jesieni 1989 do lata 1995. Podniósł poziom edukacji w Wielkiej Brytanii, dzięki czemu, jest ona porównywalna do poziomu europejskiego. Wprowadził on 11 przedmiotów obowiązkowych: angielski, matematyka, nauki ścisłe, historia, geografia, ICT (information and communication technology), muzyka, sztuka i projektowanie, wychowanie fizyczne (PE), projektowanie i technika (D&T), język obcy nowożytny (w szkołach średnich, dopiero od jedenastego roku życia). Angielski, matematyka i nauki ścisłe są przedmiotami stanowiącymi rdzeń programu nauczania, gdyż pomagają dzieciom zrozumieć inne dziedziny. Poza tym są one obowiązkowe aż do poziomu GSCE.
Pozostałe przedmioty są określane jako podstawowe (ang. foundation). Te które są rdzeniem procesu nauczania roszerzone o zajęcia z techniki i z języka nowożytnego, określane są mianem extended core (rozszerzony rdzeń). W Walii, w walijskojęzycznych szkołach w miejscu angielskiego uczy się walijskiego, z kolei w innych ma on status tylko podstawowego. Czasem prowadzi to do niezadowolenia rodziców, mówiących po angielsku, że ich dziecko musi uczyć się w szkole walijskiego. Częścią programu są także lekcje religii, to jest jednak uwarunkowane lokalnie. Rodzice mają prawo zadecydować, czy ich dziecko bedzie brać w nich udział.
Nauczanie jest podzielone na cztery key stages (kluczowe poziomy), które pozwalają rodzicom zorientować się, czego aktualnie uczone jest ich dziecko. Otrzymują oni także wyniki Standard Assessment Tests (SATs – standardowe testy oceniające), które są dokonywane na koniec każdego etapu (w wieku 7,11,14 i 16 lat) i opracowywane na bazie państwowych wytycznych edukacyjnych.
Na poziomach 1 i 2, uczy się angielskiego, matematyki, nauk ścisłych, technologii informacyjnej (information and communication technology), historii, geografii, sztuki i projektowania, muzyki, projektowania i techniki oraz wychowania fizycznego. Na key stage 3 dochodzi język obcy oraz wychowanie obywatelskie. Na poziomie 4 obowiązkowe są angielski, matematyka, nauki ścisłe, technologia informacyjna, projektowanie i technika, wychowanie fizyczne i język obcy nowożytny. Uczniowie uczestniczą także w zajęciach z wychowania seksualnego i religii na wszystkich poziomach edukacji. Na poziomie 3 dzieci w wieku od 11 do 14 lat powinni mieć 20% swojego planu zajęć wolne na dodatkowe przedmioty, nieprzewidziane w ogólnym programie, na ostatnim poziomie tego czasu powinno być 40%.
Inne przedmioty mogą być nauczane dodatkowo do national curriculum i zajęć z religii. Szkoły mają obowiązek publikować prospekty, informujące, czego uczy się w poszczególnych szkołach oraz przygotowywać roczny raport dla władz lokalnych. Dzieci o specjalnych potrzebach, w miarę swoich możliwości, także ucza się trybem wyznaczonym przez national curriculum.
W Szkocji nie ustanowiono narodowego programu nauczania. Nadal dyrektorzy szkół decydują o standardach nauczania. Są jednak odgórnie narzucone przedmioty, jakie powinni przerobić uczniowie w wieku od 5 do 14 lat: angielski, nauka o środowisku (nauki ścisłe, społeczne, technika i zdrowie), środki wyrazu artystycznego (sztuka, projektowanie, muzyka, teatr i wychowanie fizyczne) oraz zajęcia z religii lub etyki.
Stanowia one przedmioty rdzeniowe i są one uzupełnione o przedmioty z grupy 'do wyboru'. Istotnym jest także nauczanie gaelickiego w strefach, w których on obowiazuje. Dziewięcio- i dwunastolatkowie przechodzą standardowe testy z języka angielskiego i matematyki.
W Irlandii Północnej jest standardowe curriculum dla wszystkich szkół na różnych poziomach nauczania – angielski, matematyka, nauki scisłe,historia, georgrafia, przedmioty kreatywne (sztuka i projektowanie, muzyka, wychowanie fizyczne), religia i cztery międzyprzedmiotowe scieżki dydaktyczne (nakua wzajemnego rozumienia, dziedzictwo kulturowe, edukacja zdrowotna, technologia informacyjna), które nie stanowią osobnych przedmiotów, ale są nauczamne w ramach innych.
Wszycy uczniowie secondary schools ucza się jednego europejskiego języka, a język irlandzki jest wykładany tylko w irlandzkojęzycznych szkołach. Secondary schools okresla się tam terminem Post-primary school. W Irlandii Północnej również istnieją grammar schools, do których przyjęcie jest uzaleznione od wyniku testów (tzw. Transfer tests), w których sprawdza się wiedzę uczniów z zakresu języka angielskiego, matematyki, nauk ścisłych i techniki.
Narodowy program nauczania został już zweryfikowany i oczekuje się, że zostanie zmieniony w ciągu najbliższych lat. Więcej informacji możesz uzyskać, kontaktując się z Qualification and Curriculum Authority, 83 Piccadilly, London W1J 8QA, nr tel. 020-7509 5556, www.education.gov.uk .
Egzaminy
Zanim wprowadzono comprehensive schools , egzaminy 11-plus obowiązywały wszystkich uczniów i stanowiły punkt zwrotny w edukacji jedenastolatków. Głównym argumentem przeciwników tej formy egzaminowania był fakt, że dyskwalifikowały one dzieci uczące się lepiej w późnym wieku. Niewielu z tych, którzy w wieku 11 lat nie zdało egzaminów 11-plus dotarło do poziomu edukacji wyższej.
Jednak egzaminy 11-plus wcale nie odeszły do historii, cały czas niektórzy uczniowie muszą je zdawać (w rejonach, gdzie obowiązuje podział na grammar i high school). Tam, gdzie się ich nie zdaje, dzieci muszą uczęszczać do secondary modern school. Miejsca w zaawansowanych secondary schools są ograniczone, więc oprócz zdawania 11-plus uczniowie muszą uzyskać także referencje od dyrektora szkoły. Teoretycznie jest możliwym przeniesienie z high school do grammar school, jednak ma to miejsce naprawdę rzadko.
W Anglii, Walii i Irlandii Północnej najważniejsze egzaminy są zazwyczaj podejmowane w wieku 16 lat, po ukończeniu 5 lat secondary school. Nazywają się one General Certificate of Secondary Education (GCSE – generalny certyfikat zaawansowanej edukacji). Po dwóch kolejnych latach edukacji można przystąpić do GSCE A-levels. W Szkocji najważniejsze egzaminy to Scottish Certificate of Education (SCE – szkocki certyfikat edukacyjny). Poziom egzaminacyjny SCE Standard następuje po czterech latach nauki w secondary school, natomiast poziom SCE Higher po kolejnych dwóch.
Zdanie egzaminów GCSE A-level oraz SCE Higher jest podstawą do przejścia do edukacji wyższej. Są one uznawane przez wszystkie brytyjskie i europejskie uniwersytety oraz amerykańskie colleges. W ostatnich latach w mediach pojawiły się głosy, że poziom egzaminów GCSE i A-level spada, jednak nadal pozostają one najbardziej miarodajnym wskaźnikiem wiedzy uczniów i poziomu kształcenia w szkołach brytyjskich. Poniżej opisane zostały egzaminy, które zdaje się w Anglii, Walii oraz Irlandii Północnej:
General Certificate of Secondary Education
W 1988 GCSE zastąpiło General Certificate of Education (GCE – ogólny certyfikat edukacyjny, potocznie nazywany O-level – poziom zwyczajny). Różnica między nimi jest taka, że nowy system bazuje na zunifikowanym programie edukacyjnym i na założeniach narzuconych z góry. Poza tym GCSE różnicuje poziomy zdolności uczniów i przewiduje odpowiednie do nich metody oceny. Oceny uzyskane w tym systemie egzaminacyjnym są bezwzględne i pozwalają na porównywanie poziomu wiedzy i umiejętności uczniów.
Praca w ramach zajęć szkolnych jest częścią oceny wyników GCSE, w zależności od przedmiotu i od komisji egzaminacyjnej. Kiedy dzieci ukończą trzeci rok secondary school, wybierają z pomocą rodziców i nauczycieli przedmioty, które będą zdawać na GCSE.
Zazwyczaj wymagane jest pięć do sześciu egzaminów zdanych na oceny od A do C, aby móc dostać się na poziom A-levels i dalej na studia wyższe.
Advanced & Advanced Supplementary Levels
General Certificate of Education (GCE) Advanced level (A-level) są egzaminami, do których przystępuje się po dwa lata po GCSE, w wieku 17 lub 18 lat. Umożliwiają one ubieganie się o przyjęcie na studia wyższe. W 2002 zmieniono formę A-levels w odpowiedzi na krytykę, zarzucającą sukcesywne zaniżanie poziomu egzaminów. Wskazywał na to m.in. duży wzrost liczby najwyższych ocen (A i B). Wielu specjalistów uważa, że stało się tak dlatego, że próbowano zwiększyć współczynnik zdawalności i zachęcić uczniów do większej elastyczności w wyborze przedmiotów.
W trakcie pierwszego roku przygotowania do A-levels uczniowie decydują, jakie przedmioty będą zdawać i jednocześnie, jakich będą się uczyć przez najbliższe dwa lata. Każdy A-level składa się z sześciu rozdziałów i można zadecydować, czy uczyć się ich modułowo lub w sposób ciągły. Praca w trakcie zajęć może zawierać w części rozdziałów A-levels. Stosuje się pułap 30% wymaganej pracy w ramach zajęc. Pierwszy rok A-level określa się skrótem „AS”, drugi to „A2”.
Do Advanced Supplementary level (AS level – zaawansowany poziom uzupełniający) można przystąpić w trakcie pierwszego lub drugiego roku przygotowania do A-levels. AS składają się z trzech rozdziałów, dlatego są punktowane tak jak połowa A-level. Zazwyczaj dwa zdane AS traktuje się na równi z jednym A-level. Egzaminy Advanced Supplementary to egzaminy, mające na celu poszerzenie przygotowania do A-levels. Skala ocen : A-E (taka sama, jak w przypadku A-levels), gdzie A jest oceną najwyższą.
Advanced Education Awards (AEAs) were introduced by the government in 2002, to replace the old Scholarship levels (S-levels), although it’s expected that AEAs will be taken by more students than the S-levels, which were somewhat elitist. AEAs aim to stretch the most able A-level students and to help differentiate between them, particularly in subjects where there’s a high proportion of ‘A’ grades at A-level. At present AEAs are available in 16 A-level subjects (biology, chemistry, economics, English, French, geography, German, history, Irish, Latin, maths, physics, religious education, Spanish, Welsh and Welsh as a second language), which will be increased to 20 by 2005 with the introduction of business studies, computing, design and technology, and psychology.
W Szkocji istnieje osobny system egzaminacyjny – Scottish Certificate of Education (SCE) na poziomie standardowym i wyższym (higher). Poziom standard, który jest w pewnym sensie odpowiadającym GCSE, jest zdawany w wieku 15 lat. Natomiast wyższy jest zdawany w wieku 17-18 lat. Istnieje jeszcze wyższy egzamin - The Scottish Certificate of Sixth Year Studies (SCYS – szkocki certyfikat sześcioletnich studiów), jest on przeznaczony dla uczniów, którzy chcą zostać w szkole dłużej, po zdaniu SCE higher. Niektóre prywatne szkoły w Szkocji stosują zarówno system angielski – GCE A-levels oraz szkocki – SCE higher.
The Certificate of Pre-vocational Education (CPVE certyfikat przygotowania zawodowego) jest uznawanym w całej Wielkiej Brytanii egzaminem dla 17-latków, którzy uczą się przez dodatkowy rok w szkole lub w college.
Aby zostać przyjętym na uniwersytet w Wielkiej Brytanii uczeń na ogół musi zdać przynajmniej dwa A-levels. Jednak więcej zdanych egzaminów zapewni na przykład dostanie się na studia prawnicze czy medycynę (na ogół wymagają one trzech egzaminów zdanych na ocenę A, podczas kiedy inne kierunki wymagają B lub pozwalają na jedno C). Jeżeli niespodziewanie otrzymałes bardzo niska ocenę, możesz odwoływać się w szkole. Odwołanie kosztuje, jednak kwota wpłacona zostaje zwrócona, gdy okaże się, że było ono zasadne. Jeżeli zamierzasz się odwoływać – zrób to jak najszybciej możliwe, gdyż zależy od tego twoje podjęcie wyższych kursów A-level, aplikacja na uniwersytet czy możliwość ubiegania się o pracę.
Stosuje się specjalne udogodnienia dla uczniów z dysleksją w trakcie egzaminów GCSE oraz i A-level. Na przykład można poprosić o osobę piszącą lub edytor tekstu, służący do zapisywania odpowiedzi, czy też o przeczytanie pytań egzaminacyjnych lub możliwość odsłuchania ich z nagrania.